بهرنامهی «فێرگهی مێدیا» له «فێرگهی کۆمهک» ی کهرکووک

پاشخان

کوردستان له سهرهتای پرۆسهیهکی دێمۆکراتندایه ههتا ئێستاش ههستیاره. ههرێم، له ڕێی حکوومهتێکی ههرێمپۆشی ههڵبژاردهی میللهت، به شێوهیهکی فهرمی دێمۆکراتیانه حوکومڕانی دهکرێت. لهم چهند ساڵهدا حکوومهت ویستێکی باشی پیشان داوه ڕووهو دێمۆکراتاندن، به تایبهتی له بواری گرنگی وهک دهستوورڕێژی دۆزی ئازادیی دهربڕێن و وهشان. بهڵام ئازادیی وهشان مهودایهکی دووری له ڕێیه. هۆکارێکی گرنگ لێرهدا نهبوونی نهرێتی ئازادییه له بوار دهربڕین و وهشاندا. زانیار نییه.

به مهبهستی ڕاهێزانی کۆمهڵگهی مهدهنیی کوردستان، سهرخستنی فهرههنگی سازمانگهری و ئازادیی وهشان به تایبهتی له نێو لاواندا، کۆمهک فێرگهیهکی تایبهت به بار هێنانی کادیری مێدیای له شاری کهرکووک دادهمهزرێنێت. ئهم فێرگهیه بۆ ئهو کچان و کوڕانهی کهرکووکه که پاش خوێندنی ناوهندی و دواناوهندی دابڕاون له خوێندن.

ههنگاوی یهکهمی خوێندن له فێرگهی کۆمهکدا یهک ساڵه. گهر وهزارهتی پهروهردهی حکوومهتی کوردستان هاوکار بێت دهکرێ ساڵیکی دیکهشی بخرێته سهر و ئهوسا بڕوانامهکهی ئهم خوێندنه به شێوهیهکی فهرمی دهبێته هاوتهرازی خوێندنی دواناوهندیی سهلمێندراوی کوردستان.

بهرنامهی خوێندن

ئامانجی ئهم خوێندنه بار هێنانی خوێندکاره بۆ وهدهست هێنانی کارێکی باش له بواری مێدیادا، لهبهر ئهوه ههموو بهشێکی بیردۆزهکی بهشێکی کردهوهی بهدواوهیه. له کۆتادا خوێندکار:

· دهزانێت جڤاتی فهرمی و دهزگهکانی چۆن کار دهکهن.

· وهک کادیری مێدیا سهر له کۆمهڵگه دهر بکات.

· تهواو ئاشنای بنهماکانی مێدیا بێت.

· تهواو ئاشنای دۆزکاری بێت له مێدیادا.

· توانا بێت له ههڵسهنگاندنی زانیاری و سهرچاوهی زانیاری.

· بنهماکانی هونهری دیمانه بزانێت.

· بنهماکانی ئافراندنی مێدیا بزانێت، ههم زمان و ههم تهکنیکی گێڕانهوه.

· هونهری داڕشتن و پێشاندانی بیرۆکهی کار بزانێت.

· هونهری پۆلێن و ورد کردنهوهی کهرهستهی خاوی کۆکراوه بزانێت

· بنهماکانی مێدیای نوچه بزانێت.

· بنهماکانی مێدیای ڕادیۆ بزانێت.

· بنهماکانی ههلومهرج، نهخشی کار و ههنگاوی کار له مێدیای دۆزکارانهدا بزانێت.

· داهێنهرانه کار له ڕێداکسیۆندا بکات و هونهری دابهشینی کار و هاوکاری بزانێت.

ناوهڕۆک

دهستپێک

مێدیاناسی و ڕۆڵی مێدیا له جڤات و له پرۆسهی دێمۆکراتیدا.

باس لهم خاڵانه دهکهین:

· ئهم کاره بۆ له کوردستان دهکهین

· مێدیا چییه

· مێدیا و دێمۆکراتی

· ئهرک و ڕۆڵی ژورنالیست

· بهشه جۆراوجۆرهکانی ئهم خوێندنه و پێویستییان چییه.

مێدیاناسی - زانیاری دهربارهی ماسمێدیا و گرنگیی مێدیا چ بۆ تاکهکهس و چ بۆ جڤات. ههلومهرجی سیاسی و ئابووری بۆ چالاکیی مێدیا. گهشه کردنی مێدیای ههم ناوخۆ و ههم جیهانی له ڕوانگهی سیاسی، ئابووری، سازمانهگی و تهکنهلۆژییهوه. دێنه سهر باسی هۆکارهکانی ڕێبهریی مێدیا و ناوهڕۆکی مێدیا، کاریگهریی لهسهر میللهت چییه و ئهوجا گرنگیی مێدیا له بواری ڕهنگڕێژ کردنی بیروڕا و دیدی میللهت.

باس لهم خاڵانه دهکهین:

· سیاسهت چ دهستێکی له ڕێبهرایهتیی مێدیادا ههیه

· کۆمهکی ئابووری مێدیا چۆنه

· کۆمپانیاکانی مێدیا چۆن ههڵبهستراون

· ئهو خاڵانهی باس کران چۆن کار دهکهنه سهر ناوهڕۆکی مێدیا

· ئهو بیردۆزانهی باس له کاریگهریی مێدیا دهکهن لهسهر گهشه کردنی میللهت و جڤات.

ئاکار (ئهتیک) ی مێدیاگهری - شاڕێی ئاکارهکی و باس کردنی کێشه و ههروهها گفتوگۆی ڕهخنهگرانه دهربارهی ڕۆڵێ مێدیاگهری. دهگهڕێنهوه سهر ئهو بهشانهی کۆرسهکه که له ههلومهرجی کاری مێدیا دهدوێن. تاکهکهسی ژۆرنالیست ههڵوێستی بهرانبهر ئهو ههلومهرجانه چۆنه؟ واته گفتوگۆیهکی ئاکارانهیه دهربارهی ههم ئهو دهسهڵاتهی بهسهر ژۆرنالیستهوه ههیه و ههم ئهو دهسهڵاتهی ژۆرنالیست پیادهی دهکات.

باس لهم خاڵانه دهکهین:

· بێلایهنی

· بابهتهکی

· پهیوهندی لهگهڵ دهسهڵات

· پهیوهندی لهگهڵ سهرچاوه

· پاراستنی سهرچاوه

· ڕێز له سهروهری تاکهکهس

· ژۆرنالیست وهک دهسهڵاتدار

· بهها کهسهکی (شهخشی) یهکانی ژۆرنالیست

ڕاگهیاندنی نوچه - زانیاری دهربارهی ههم ههلومهرج ههم هونهرکاریی بواری ڕاگهیاندنی نوچه. بیردۆزهیهک دهکهینه ئامراز و نوچهی مێدیای میللی و جیهانی پێ شی دهکهینهوه. لهم بهشهکۆرسهدا دێنه سهر کاری ڕێداکسیۆن و لێرهدا فێرخواز بیردۆزه دهکاته کار. بهرنامهی نوچه بۆ پهخشی ڕادیۆ دهنووسنهوه.

باس لهم خاڵانه دهکهین:

· نوچه چییه؟

· كۆگۆڕی چییه؟

· نوچه چۆن دروست دهکرێت؟

· ههڵسهنگاندنی نوچه

· له کۆچهرخی ڕێداکسیۆندا نوچه چی بهسهر دێت؟

· بنهماکانی تهکنیکی دیمانه

· بنهماکانی دۆزکاریی نوچه

· هونهری باس کردن و گێڕانهوه

دۆزکاری - به دۆزکاریی ژۆرنالیستیکدا قووڵ دهبینهوه. فێرخواز له کۆتای ئهم بهشهکۆرسهدا دهبێ توانابێت سهربهخۆ به دوای فاکت و زانیاریدا بگهڕێت و ههروهها ڕهخنهگرانه زانیاری و سهرچاوهکان ههڵسهنگێنێت.

باس لهم خاڵانه دهکهین:

· گهڕان به دوای زانیاریدا

· کۆنترۆڵ کردنی فاکت

· ههڵسهنگاندنی ڕهخنهگرانهی سهرچاوه

· ههوڵ دهدهین سنووری گهڕان به دوای زانیاریدا له نێو دهزگهی دهوڵهتدا بدۆزینهوه

· گهڕان و ههڵسهنگاندنی زانیاری له ئینتهرنێتدا

ژورنالیستیکی پهیجۆر - دهروازهیهکی بیردۆزهکی و کردهکییه بۆ ژۆرنالیستیکی پهیجۆر. باس له ئهو بۆچوون بیروڕاگهله دهکرێت که دهبنه بنهمای کاری ژۆرنالیستیکی پهیجۆر. نموونه له کار و ئهزموونی چهند کهسێکی ناوداری جیهانیی ئهم بواره دهکهین. ههر فێرخوازێک وردهپرۆژهیهکی دهبێت بۆ پهیجۆری و کاری لهسهر دهکات. پرۆژهی پهیجۆر پێویستی به دۆزکارییهکی باش ههیه و بهوهش دهبێته ڕاهێنانێکی زیاتر له بواری دۆزکاریدا.

باس لهم خاڵانه دهکهین:

· مهبهست له بیرۆکهیهکی پهیجۆر چییه؟

· جوداوازیی نێوان کاری ههڵکۆل و ڕێپۆرتاژێکی ئاسایی

· پهیجۆری له کوێیه دهست پێ دهکات؟

· ههنگاوهکانی ڕێپۆرتاژی پهیجۆر

· پهیڕهوی کردنی بیردۆزهیهک

· چۆن و کهی دهزانیت فڵانه بیرۆکه و گۆشهنیگا بێسووده؟

· بوێره بیرۆکه و گۆشهنیگا بگۆڕه

· مهترسیی سهرنهکهوتن

· ئامانجی کاری پهیجۆر

تهکنیکی دیمانه - قووڵبوونهوه له تهکنیکی دیمانهدا. بهشێک له بیردۆزه ههره ناودارهکانی ئهم بواره و ههروهها بهرههمی کهسانی ههره ناوداری ئهم بواره بهسهر دهکهینهوه. فێرخوازان دهرفهتیان دهبێت، له ههلومهرجی جیاواز و به مهبهستی جیاواز، توانای خۆیان له تهکنیکی دیمانهدا بخهنه کار.

باس لهم خاڵانه دهکهین:

· دیمانهی ڕهخنهگرانه

· دیمانهی ڕووبهڕووبوونهوه

· دیمانهی «ڕستن»

· چۆن کهسێک رازی دهکهیت بهشداری دیمانهکه بێت

· خۆ خستنه ئاستی کهسی بهرانبهر

· دیمانهی منداڵ

· تۆمار کردن / دهنگ و نووسین

· دیمانهی تهلهفۆن

بیردۆزهی دانوستاندن - مهبهست لهم بهشهکۆرسه دروست کردنی هۆشیارییه دهربارهی گهل/ بینهر، بیسهر، خوێنهری بهرانبهر لهلای فێرخواز دروست بکات. باس له شاکارهکانی بیردۆزهی دانوستاندن دهکرێت، بیردۆزهکه دهکرێته ئامرازی شیکاری بۆ شی کردنهوهی بهرههمهکان. فێرکار له کۆتای ئهم بهشهکۆرسهدا دهتوانێت بهرههمی خۆی له ڕوانگهی ئهو بیرۆدهزهیهوه شرۆڤه بکات.  

باس لهم خاڵانه دهکهین:

· گوتار و نووسین وهها بێت خوێنهر و بیسهر تێی بگات

· ژۆرنالیستیک و زمان

· زمانێکی بێلایهن نهک زمانێکی بههاگیر و لایهنگیر

· گوتاری تۆ ڕووی له کێیه؟

تهکنیکی باس کردن و گێڕانهوه - هونهری گێڕانهوهی بهسهرهاتێک.

مۆنتاژ - بهشهکۆرسی مۆنتاژ فێرخواز ئاشنا دهکات به بنهماکانی هونهری مۆنتاژی تێکست و بهرنامهی ڕادیۆ.

باس لهم خاڵانه دهکهین:

· له تێکستهوه بۆ گوتار

· بهرخوێندنهوه

· ڕوخسار

· سهردێڕ

· مۆنتاژی بهرنامهی ڕادیۆ

ڕێپۆرتاژ - ڕێپۆرتاژ له بیرۆکه ههتا بهرههمێکی تهواو. فێرکار بابهتێک ههڵدهبژێرێت بۆ ڕیپۆرتاژێکی تێروتهسهلی ڕادیۆ یان ڕۆژنامه. هونهری دۆزکاری، تهکنیکی دیمانه، گێرانهوه لێرهدا دهخرێنه کار.

کاری ڕێداکسیۆن - له دوا قۆناغی کۆرسهکهدا فێرخوازان ڕێداکسێۆنێک پێک دێنن و بهرنامهیهکی ڕادیۆ ساز دهکهن. ئهم بهشه لهگهڵ دواتێستدا دهبنه بڕوانامهی ئهم خوله.

باس لهم خاڵانه دهکهین:

· پێکهاتی ڕێداکسیۆن چییه و چۆن کاری تێدا دهکرێت،

· ساختاری ڕێداکسیۆن،

· کاری ڕۆژانهی ڕێداکسیۆن

· بهرپرسایهتی و دۆزی وهشان لهگهڵ دهستووری وهڵات

تهکنیکی دهنگ - ئهم بهشهکۆرسه زانیاری تایبهت به پێکهاتهی ستۆدیۆ و کاری ستۆدیۆ دهداته فێرخواز. بۆ ئهوهی فێرخواز به تهنێ یان له گروپدا بتوانن بهرنامهی ڕادیۆی خۆیان ههبێت.

«...»